mapa strony

Cmentarz komunalny

HISTORIA GRYFIŃSKICH CMENTARZY

Na przestrzeni wieków było w Gryfinie wiele miejsc pełniących rolę cmentarzy. Od momentu powstania miasta aż po wiek XVIII były to przede wszystkim tereny przykościelne.

Do roku 1865 w miejscu dzisiejszego bloku mieszkalnego, tzw. "elki" przy ul. Kościelnej, istniał stary, ponoć pierwszy gryfiński kościół pod wezwaniem św. Ducha. Wokół niego od XIII wieku chowano zmarłych parafian. Ślady tego cmentarza uwidoczniły się jeszcze podczas budowy w latach siedemdziesiątych XX wieku.
 
Okolice szkoły podstawowej nr 1 przy ulicy Łużyckiej także zawierają w sobie pozostałości starego cmentarza. W XIV stuleciu wzniesiono tutaj miejski szpital - przytułek z kaplicą pod wezwaniem św. Jerzego. Wokół niej przez kilkaset lat chowano zmarłych pacjentów, a także słowiańskich mieszkańców południowej chyży. Z kolei Słowianie zamieszkujący osadę na północ od murów miejskich chowani byli po śmierci na cmentarzu w rejonie ulic Garbarskiej i Targowej. 
 
Najbogatsi mieszczanie i księża z parafii św. Mikołaja pochowani są wokół kościoła, przy czym stary teren przykościelnego cmentarza wchodził pod dzisiejsze ulice Kościuszki i Bolesława Chrobrego. Spora część mieszkańców średniowiecznego miasta chowana była na cmentarzu zlokalizowanym w pewnym oddaleniu od murów obronnych, mniej więcej pod dzisiejszą ulicą Kolejową.
 
Pod koniec XVIII wieku zaprzestano pochówków na starym cmentarzu przy kościele św. Mikołaja a nowy cmentarz ulokowano w miejscu splantowanych w roku 1777 wałów obronnych i fosy. Jako pierwszy, dnia 6 sierpnia 1781 roku pochowany na nim został synek gryfińskiego rybaka Jana Gebharda - Marcin. Cmentarz ten, dzisiejszy Park Miejski, funkcjonował do pierwszych lat XX wieku. Dwa duże, murowane w stylu neogotyckim grobowce, jeszcze w roku 1967 stały przy środkowej alejce. 
 
Budynek, w którym do niedawna był hotel Platan również stoi na starym cmentarzu. Od czasów średniowiecza aż po XX wiek funkcjonował tu kirkut - cmentarz żydowski gmin gryfińskiej i szczecińskiej. Podczas obniżania gruntu pod budowę hotelu na początku lat siedemdziesiątych kości z odkrytych grobów pakowano do drewnianych skrzyń i wywożono. Siedemnastowieczne epidemie \"czarnej śmierci\" dziesiątkowały ludność Gryfina, cmentarz dla zmarłych założono wówczas w okolicach dzisiejszej siedziby Straży Pożarnych. 
 
Koniec II wojny światowej przysporzył miastu kolejnych grobów. Tylko pomiędzy 8 a 20 marca 1945 roku w walkach o Gryfino i likwidację niemieckiego przyczółka "Brückenkopf Altdamm" (przyczółek mostowy Dąbie) zginęło kilkanaście tysięcy (brak dokładnych danych) żołnierzy sowieckich i kilkudziesięciu polskich, a po stronie niemieckiej liczba ta sięga 40 tysięcy. Zdobywcy chowali swoich kolegów wzdłuż ulic Łużyckiej i Szczecińskiej oraz w parku naprzeciwko dzisiejszego Urzędu Miasta i Gminy. Polegli żołnierze polscy z I Brygady Moździerzy spoczęli w łąkach na płn.-wsch. od cmentarza a w roku 1950 ich szczątki przeniesiono na cmentarz wojenny w Szczecinie.
 
Od roku 1946 do 1952 zorganizowano w Gryfinie największy na Pomorzu radziecki cmentarz wojenny. Przeprowadzono wielką akcję ekshumacyjną, w wyniku której w Gryfinie leżą żołnierze polegli także wokół Szczecina, Stargardu, Trzebiatowa, Goleniowa i Łobza. Obecnie na przebudowanym w latach 1972-74 cmentarzu spoczywa 7 134 żołnierzy. Żołnierze niemieccy chowani byli po przejściu frontu w zbiorowych mogiłach na okolicznych polach i w lasach, część z nich jeszcze w trakcie działań została prawdopodobnie przetransportowana przez swoich kolegów na cmentarz w Szczecinie. Pojedyncze pochówki ujawniają się jeszcze dzisiaj, zwłaszcza podczas robót ziemnych przy ulicy Armii Krajowej oraz prac polowych i leśnych w północno-wschodniej części gminy
 
 
CMENTARZ KOMUNALNY
 
Został założony przez ówczesne niemieckie władze miasta prawdopodobnie ok. 1909 roku. Jeśli wziąć pod uwagę układ alejek, centralne ułożenie kaplicy cmentarnej - cmentarz gryfiński jest nieco podobny do cmentarza komunalnego w Szczecinie przy ul, Ku Słońcu. Kaplice cmentarną w stylu neogotyckim wybudowano ok. 1911r. Po II wojnie światowej w tym samym miejscu został założony polski cmentarz (na tzw. czystym polu - w środku cmentarza niemieckiego).
Pierwsza polska mogiła (Anieli Wojciechowskiej) - pochodzi z 31.08.1945 r. Obecnie na cmentarzu znajduje się ponad 5 tys mogił. Cmentarzem komunalnym administruje w imieniu gminy Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp z o.o. w Gryfinie. Cmentarz jest gęsto zadrzewiony, porasta go różnorodny drzewostan między innymi platany, lipy, sosny kanadyjskie, srebrny świerki oraz ponad 100 cisów. Rezerwa terenu cmentarza wystarczy na 10 lat (biorąc pod uwagę średnio ok.300 pogrzebów rocznie).
 
Cmentarz Wojenny Żołnierzy Radzieckich
W wyniku ekshumacji w latach 1947, 1948, 1953, 1954, 1969 powstał Cmentarz Żołnierzy Armii Radzieckiej o powierzchni 0,70 ha, założony w 1946r. Zwłoki poległych ekshumowano z miejscowości: Gryfino, Zdunowo, Trzebiatów, Stargard, Chlebowo, Smerdnica, Kobylanka, Daleszewo, Kliniska, Sobicradz, Goleniów, Łobez, Żelisławiec, Gardno, Dobra. Łącznie na cmentarzu spoczywa 7134 żołnierzy, w tym: 1220 żołnierzy znanych i 5914 żołnierzy nieznanych. Cmentarz przebudowano w latach 1972-74 według projektu Witolda Andrzejewskiego.
 
Lapidarium byłych niemieckich mieszkańców Gryfina
Powstało na przełomie 1994/1995 roku. Z terenu obecnego cmentarza a także z obszaru gminy zostały zebrane płyty nagrobne byłych mieszkańców Gryfina.Lapidarium nie jest ukończone, będzie jeszcze rozbudowywane i doskonalone. Gryfino jest związane umową o współpracy ze Stowarzyszeniem "Heimatkreis Greifenhagen" w Bersenbruck (Dolna Saksonia), na terenie gminy działa także Koło Stowarzyszenia Kulturalno-oświatowego Mniejszości Niemieckiej.
 
 
Symboliczna mogiła-pomnik zwana Golgotą Wschodu
Z okazji Narodowego Święta Niepodległości, 11 listopada 1995r. odsłonięto mogiłę-pomnik pamięci Polaków, którzy nie powrócili z Syberii, zostali zamordowani na terenie ZSRR oraz żołnierzy polskich którzy zginęli na frontach II wojny światowej. Pomnik powstał z inicjatywy działaczy gryfińskiego koła Związku Sybiraków, któremu przewodniczy Pan Antoni Rak. 
 
Wszystkie ww. miejsca pamięci zlokalizowane są w obrębie jednego cmentarza przy ul. Pomorskiej w Gryfinie.

Inne informacje

Kalendarz+ dodaj wydarzenie

Pon
Wt
Śr
Czw
Ptk
Sob
Nd
24
25
26
27
28
1
2
3
4
5
6

Szanowni Państwo!

W związku z wejściem w życie w dniu 25 maja 2018 roku Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO”) informujemy o zasadach przetwarzania Państwa danych osobowych. Kliknięcie przycisku „Przejdź do serwisu” oznacza zgodę na przetwarzanie danych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania serwisu.


Klauzula informacyjna ogólna

W związku z zapisami art. 13 ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) (Dz.U.UE. z 2016 r., L 119, poz. 1) informujemy, że:

  1. Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest:
    Burmistrz Miasta i Gminy Gryfino
    ul. 1 Maja 16
    74 -100 Gryfino
    telefon: 91 416 20 11
    e-mail: burmistrz@gryfino.pl
  2. Dane kontaktowe Inspektora Ochrony Danych:
    telefon: 91 416 20 11
    e-mail: iod@gryfino.pl
  3. Pani/Pana dane osobowe przetwarzane są zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa w celu:
    1. realizacji zadań wynikających z przepisów prawa, a w szczególności ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2017r., poz. 1875 ze zm.) oraz z szeregu ustaw kompetencyjnych (merytorycznych), a także obowiązków i zadań zleconych przez instytucje nadrzędne wobec Gminy;
    2. zawarcia i realizacji umów;
    3. ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej;
    4. wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi;
    5. w pozostałych przypadkach dane osobowe przetwarzane są wyłącznie na podstawie wcześniej udzielonej zgody w zakresie i celu określonym w treści zgody.
  4. W związku z przetwarzaniem danych w celu wskazanym w pkt. 3, dane osobowe mogą być udostępniane innym upoważnionym odbiorcom lub kategoriom odbiorców danych osobowych. Odbiorcami mogą być:
    1. podmioty, które przetwarzają dane osobowe w imieniu administratora na podstawie zawartej z nim umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych;
    2. podmioty upoważnione do odbioru danych osobowych na podstawie odpowiednich przepisów prawa.
  5. Pani/Pana dane osobowe będą przetwarzane przez okres niezbędny do realizacji celu dla jakiego zostały zebrane oraz zgodnie z terminami archiwizacji określonymi przez przepisy prawa powszechnie obowiązującego.
    W przypadku, gdy dane osobowe przetwarzane są na podstawie zgody osoby, której dane dotyczą przetwarzanie odbywa się do czasu wycofania tej zgody.
    W przypadku, gdy dane osobowe przetwarzane są w celu zawarcia i realizacji umowy przetwarzanie odbywa się przez okres niezbędny do realizacji zawartej umowy, a po tym czasie w zakresie wymaganym przez przepisy prawa lub dla zabezpieczenia ewentualnych roszczeń, a w przypadku wyrażenia zgody na przetwarzanie danych po zakończeniu i rozliczeniu umowy, do czasu wycofania tej zgody.
    Ponadto w przypadku umów o dofinansowanie dane osobowe od momentu pozyskania przechowywane są przez okres wynikający z umowy o dofinansowanie zawartej między beneficjentem a określoną instytucją, trwałości danego projektu i konieczności zachowania dokumentacji projektu do celów kontrolnych.
  6. W związku z przetwarzaniem przez administratora danych osobowych przysługuje Pani/Panu:
    1. prawo dostępu do treści danych oraz otrzymywania ich kopii na podstawie  art. 15 RODO;
    2.  prawo do żądania sprostowania danych na podstawie art. 16 RODO,
      w przypadku gdy:
      • dane są nieprawidłowe lub niekompletne;
    3. prawo do żądania usunięcia danych osobowych (tzw. prawo do bycia zapomnianym) na podstawie art. 17 RODO, w przypadku gdy:
      • dane nie są już niezbędne do celów, dla których były zebrane lub w inny sposób przetwarzane,
      • osoba, której dane dotyczą, wniosła sprzeciw wobec przetwarzania danych osobowych,
      • osoba, której dane dotyczą wycofała zgodę na przetwarzanie danych osobowych, która jest podstawą przetwarzania danych i nie ma innej podstawy prawnej przetwarzania danych,
      • dane osobowe przetwarzane są niezgodnie z prawem,
      • dane osobowe muszą być usunięte w celu wywiązania się z obowiązku wynikającego z przepisów prawa;
    4. prawo do żądania ograniczenia przetwarzania danych osobowych na podstawie art. 18 RODO, w przypadku gdy:
      • osoba, której dane dotyczą kwestionuje prawidłowość danych osobowych – na okres pozwalający administratorowi sprawdzić prawidłowość tych danych,
      • przetwarzanie danych jest niezgodne z prawem, a osoba, której dane dotyczą, sprzeciwia się usunięciu danych, żądając w zamian ich ograniczenia,
      • administrator nie potrzebuje już danych dla swoich celów, ale osoba, której dane dotyczą, potrzebuje ich do ustalenia, obrony lub dochodzenia roszczeń,
      • osoba, której dane dotyczą, wniosła sprzeciw wobec przetwarzania danych - do czasu ustalenia czy prawnie uzasadnione podstawy po stronie administratora są nadrzędne wobec podstawy sprzeciwu;
    5. prawo do przenoszenia danych na podstawie art. 20 RODO, w przypadku gdy łącznie spełnione są następujące przesłanki:
      • przetwarzanie danych odbywa się na podstawie umowy zawartej z osobą, której dane dotyczą lub na podstawie zgody wyrażonej przez tą osobę,
      • przetwarzanie odbywa się w sposób zautomatyzowany; 
    6. prawo sprzeciwu wobec przetwarzania danych na podstawie art. 21 RODO, wobec przetwarzania danych osobowych, którego podstawą prawną jest:
      • niezbędność przetwarzania do wykonania zadania realizowanego  w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi bądź
      • niezbędność przetwarzania do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią.

      Z przyczyn związanych z Pani/Pana szczególną sytuacją. W razie wniesienia sprzeciwu, administrator nie może już przetwarzać tych danych osobowych, chyba że wykaże on istnienie ważnych prawnie uzasadnionych podstaw do przetwarzania, nadrzędnych wobec interesów, praw i wolności osoby, której dane dotyczą, lub podstaw do ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczeń.
       

  7. W przypadku gdy przetwarzanie danych osobowych odbywa się na podstawie zgody osoby na przetwarzanie danych osobowych (art. 6 ust. 1 lit a RODO), przysługuje Pani/Panu prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie. Cofnięcie to nie ma wpływu na zgodność przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.
  8. Przysługuje Pani/Panu prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego na niezgodne z prawem przetwarzanie Pani/Pana danych osobowych przez administratora.
    Organem właściwym do wniesienia skargi jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
  9. W zależności od sfery, w której przetwarzane są dane osobowe, podanie danych osobowych jest dobrowolne albo jest wymogiem ustawowym lub umownym.
  10. Pani/Pana dane nie będą poddawane zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji, w tym również profilowaniu.
Przejdź do serwisu