HISTORIA GRYFIŃSKICH CMENTARZY
Na przestrzeni wieków było w Gryfinie wiele miejsc pełniących rolę cmentarzy. Od momentu powstania miasta aż po wiek XVIII były to przede wszystkim tereny przykościelne.
Do roku 1865 w miejscu dzisiejszego bloku mieszkalnego, tzw. "elki" przy ul. Kościelnej, istniał stary, ponoć pierwszy gryfiński kościół pod wezwaniem św. Ducha. Wokół niego od XIII wieku chowano zmarłych parafian. Ślady tego cmentarza uwidoczniły się jeszcze podczas budowy w latach siedemdziesiątych XX wieku.
Okolice szkoły podstawowej nr 1 przy ulicy Łużyckiej także zawierają w sobie pozostałości starego cmentarza. W XIV stuleciu wzniesiono tutaj miejski szpital - przytułek z kaplicą pod wezwaniem św. Jerzego. Wokół niej przez kilkaset lat chowano zmarłych pacjentów, a także słowiańskich mieszkańców południowej chyży. Z kolei Słowianie zamieszkujący osadę na północ od murów miejskich chowani byli po śmierci na cmentarzu w rejonie ulic Garbarskiej i Targowej.
Najbogatsi mieszczanie i księża z parafii św. Mikołaja pochowani są wokół kościoła, przy czym stary teren przykościelnego cmentarza wchodził pod dzisiejsze ulice Kościuszki i Bolesława Chrobrego. Spora część mieszkańców średniowiecznego miasta chowana była na cmentarzu zlokalizowanym w pewnym oddaleniu od murów obronnych, mniej więcej pod dzisiejszą ulicą Kolejową.
Pod koniec XVIII wieku zaprzestano pochówków na starym cmentarzu przy kościele św. Mikołaja a nowy cmentarz ulokowano w miejscu splantowanych w roku 1777 wałów obronnych i fosy. Jako pierwszy, dnia 6 sierpnia 1781 roku pochowany na nim został synek gryfińskiego rybaka Jana Gebharda - Marcin. Cmentarz ten, dzisiejszy Park Miejski, funkcjonował do pierwszych lat XX wieku. Dwa duże, murowane w stylu neogotyckim grobowce, jeszcze w roku 1967 stały przy środkowej alejce.
Budynek, w którym do niedawna był hotel Platan również stoi na starym cmentarzu. Od czasów średniowiecza aż po XX wiek funkcjonował tu kirkut - cmentarz żydowski gmin gryfińskiej i szczecińskiej. Podczas obniżania gruntu pod budowę hotelu na początku lat siedemdziesiątych kości z odkrytych grobów pakowano do drewnianych skrzyń i wywożono. Siedemnastowieczne epidemie \"czarnej śmierci\" dziesiątkowały ludność Gryfina, cmentarz dla zmarłych założono wówczas w okolicach dzisiejszej siedziby Straży Pożarnych.
Koniec II wojny światowej przysporzył miastu kolejnych grobów. Tylko pomiędzy 8 a 20 marca 1945 roku w walkach o Gryfino i likwidację niemieckiego przyczółka "Brückenkopf Altdamm" (przyczółek mostowy Dąbie) zginęło kilkanaście tysięcy (brak dokładnych danych) żołnierzy sowieckich i kilkudziesięciu polskich, a po stronie niemieckiej liczba ta sięga 40 tysięcy. Zdobywcy chowali swoich kolegów wzdłuż ulic Łużyckiej i Szczecińskiej oraz w parku naprzeciwko dzisiejszego Urzędu Miasta i Gminy. Polegli żołnierze polscy z I Brygady Moździerzy spoczęli w łąkach na płn.-wsch. od cmentarza a w roku 1950 ich szczątki przeniesiono na cmentarz wojenny w Szczecinie.
Od roku 1946 do 1952 zorganizowano w Gryfinie największy na Pomorzu radziecki cmentarz wojenny. Przeprowadzono wielką akcję ekshumacyjną, w wyniku której w Gryfinie leżą żołnierze polegli także wokół Szczecina, Stargardu, Trzebiatowa, Goleniowa i Łobza. Obecnie na przebudowanym w latach 1972-74 cmentarzu spoczywa 7 134 żołnierzy. Żołnierze niemieccy chowani byli po przejściu frontu w zbiorowych mogiłach na okolicznych polach i w lasach, część z nich jeszcze w trakcie działań została prawdopodobnie przetransportowana przez swoich kolegów na cmentarz w Szczecinie. Pojedyncze pochówki ujawniają się jeszcze dzisiaj, zwłaszcza podczas robót ziemnych przy ulicy Armii Krajowej oraz prac polowych i leśnych w północno-wschodniej części gminy
CMENTARZ KOMUNALNY
Został założony przez ówczesne niemieckie władze miasta prawdopodobnie ok. 1909 roku. Jeśli wziąć pod uwagę układ alejek, centralne ułożenie kaplicy cmentarnej - cmentarz gryfiński jest nieco podobny do cmentarza komunalnego w Szczecinie przy ul, Ku Słońcu. Kaplice cmentarną w stylu neogotyckim wybudowano ok. 1911r. Po II wojnie światowej w tym samym miejscu został założony polski cmentarz (na tzw. czystym polu - w środku cmentarza niemieckiego).
Pierwsza polska mogiła (Anieli Wojciechowskiej) - pochodzi z 31.08.1945 r. Obecnie na cmentarzu znajduje się ponad 5 tys mogił. Cmentarzem komunalnym administruje w imieniu gminy Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp z o.o. w Gryfinie. Cmentarz jest gęsto zadrzewiony, porasta go różnorodny drzewostan między innymi platany, lipy, sosny kanadyjskie, srebrny świerki oraz ponad 100 cisów. Rezerwa terenu cmentarza wystarczy na 10 lat (biorąc pod uwagę średnio ok.300 pogrzebów rocznie).
Cmentarz Wojenny Żołnierzy Radzieckich
W wyniku ekshumacji w latach 1947, 1948, 1953, 1954, 1969 powstał Cmentarz Żołnierzy Armii Radzieckiej o powierzchni 0,70 ha, założony w 1946r. Zwłoki poległych ekshumowano z miejscowości: Gryfino, Zdunowo, Trzebiatów, Stargard, Chlebowo, Smerdnica, Kobylanka, Daleszewo, Kliniska, Sobicradz, Goleniów, Łobez, Żelisławiec, Gardno, Dobra. Łącznie na cmentarzu spoczywa 7134 żołnierzy, w tym: 1220 żołnierzy znanych i 5914 żołnierzy nieznanych. Cmentarz przebudowano w latach 1972-74 według projektu Witolda Andrzejewskiego.
Lapidarium byłych niemieckich mieszkańców Gryfina
Powstało na przełomie 1994/1995 roku. Z terenu obecnego cmentarza a także z obszaru gminy zostały zebrane płyty nagrobne byłych mieszkańców Gryfina.Lapidarium nie jest ukończone, będzie jeszcze rozbudowywane i doskonalone. Gryfino jest związane umową o współpracy ze Stowarzyszeniem "Heimatkreis Greifenhagen" w Bersenbruck (Dolna Saksonia), na terenie gminy działa także Koło Stowarzyszenia Kulturalno-oświatowego Mniejszości Niemieckiej.
Symboliczna mogiła-pomnik zwana Golgotą Wschodu
Z okazji Narodowego Święta Niepodległości, 11 listopada 1995r. odsłonięto mogiłę-pomnik pamięci Polaków, którzy nie powrócili z Syberii, zostali zamordowani na terenie ZSRR oraz żołnierzy polskich którzy zginęli na frontach II wojny światowej. Pomnik powstał z inicjatywy działaczy gryfińskiego koła Związku Sybiraków, któremu przewodniczy Pan Antoni Rak.
Wszystkie ww. miejsca pamięci zlokalizowane są w obrębie jednego cmentarza przy ul. Pomorskiej w Gryfinie.